نقش آسانی ها و دشواری ها درتکامل زندگی مادی ومعنوی
کمال انسان با محوریت ابعاد روحی یا جسمی او قابل تعریف است. هر آنچه در مکاتب مختلف، معیار انسانیت و تمایز انسان از سایر موجودات قرار میگیرد، در ساحت معیار و ملاک کمال نیز از اولویت برخوردار میشود. فطریات انسان به عنوان ویژگیهای خاص و تمایزبخش روح او میتوانند محور دیدگاههای تکاملی روحمحور قرار گیرند.
در واقع میتوان گفت که انسان همواره در مسیر کمال در حرکت است. حتی زمانی که ضدکمال عمل میکند، در حال به کمال رساندن قوهای از قوای خود است (مطهری)آنچه موجب اختلاف مکاتب و تمایز مسیر تکاملی انسانها میشود، نظام اولویتبندی آنها در تعیین مشخصات کمال انسانی است. اینکه فطریات، محور کمال بشری باشد، به این معنا نیست که در مسیر مادیات نیز برای انسان امکان تکامل وجود ندارد، بلکه آنچه تمایزبخش و اساس کمال بشری است، مربوط به حوزه فطریات انسان است و تکامل در مسیر ابعاد مادی انسان نیز تا جایی مطلوب است که تزاحمهای این دو مسیر با اولویت مسیر روحی و فطری برطرف گردد.
ظاهراً توجه به فطرت و فطریات، محور نظام تکاملی بشر در اندیشه شهید مطهری را شکل میدهد. برای وی انسانیت انسان به ابعاد روحی و به تبع آن، به فطریات او بازگشت دارد و در نتیجه معیار کمال انسانی نیز با توجه به همین مؤلفهها تعیین میشود. باید دید چگونه شهید مطهری این محوریت واصالت را به ابعاد فطری نسبت می دهد.