تربیت فرزند

​انسان
قانون و سنت دائمی آفرینش الهی بر آن است که برای شکوفا کردن استعدادهای نهفته ی انسان و به فعلیت رساندن آن ها و در نتیجه پرورش بندگان، آنان را بیازماید؛ همان گونه که فولاد را برای استحکام بیشتر در کوره می گدازند تا آب دیده گردد، آدمی را در کوره ی حوادث سخت، تقویت کرده و او را می پرورانند.

قرآن مجید نیز به این حقیقت اشاره داشته و می فرماید: «وَ لِیبْتَلِی اللَّهُ ما فی صُدُورِکمْ وَ لِیمَحِّصَ ما فی قُلُوبِکمْ وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُور ـ و این ها برای این است که خداوند، آنچه در سینه هایتان پنهان دارید، بیازماید و آن چه را در دل های شما (از ایمان) است، خالص گرداند و خداوند از آن چه در درون سینه هاست، با خبر است »

اگر امتحان و آزمایش در کار نبود کمالات نهفته در درون افراد به صورت گنج پنهانی باقی می ماند و خود را نشان نمی داد.

امتحان انسان به سختی ها وسیله ای است برای تکمیل و تهذیب بیشتر نفس انسان و خالص شدن گوهر وجودی او. سختی ها و مشکلات روح را ورزش می دهند و نیرومند می سازند. بارور شدن وجود آدمی جز در صحنه گرفتاری ها حاصل نمی گردد. مولوی نقش رنج ها و سختی ها در تکامل انسان و در نتیجه افزایش ارزش او را در سایه همین تحولات چنین بیان می کند:

پس زخاکش خوشه ها بر ساختند گندمی را زیر خاک انداختند

قیمتش افزود و نان شد جانفزا  بار دیگر کوفتندش ز آسیا

گشت عقل و جان و فهم سودمند باز نان را زیر دندان کوفتند

تکامل به وسیله بلا

شهید مطهری در این زمینه می نویسد:

امتحان، معنای دیگری هم دارد و آن از قوه به فعل آوردن و تکمیل است. خداوند که به وسیله بلایا و شداید امتحان می کند به معنای این است که به وسیله این ها کسی را به کمالی که لایق آن است می رساند. فلسفه شداید و بلایا فقط سنجش وزن و درجه و کمیت نیست. زیاد کردن وزن و بالا بردن درجه و افزایش دادن به کمیت است، امتحان نمی کند که وزن واقعی و حد و درجه ی معنوی و اندازه ی شخصیت کسی معلوم شود، امتحان می کند یعنی در معرض بلایا و شداید قرار می دهد که بر وزن واقعی و درجه معنوی و حد شخصیت آن بنده افزوده شود. امتحان نمی کند که بهشت واقعی و جهنم واقعی معلوم شود، امتحان می کند و مشکلات و شداید را به وجود می آورد که آن که می خواهد به بهشت برود، در خلال همین شداید خود را شایسته و لایق بهشت کند و آن که لایق نیست سر جای خود بماند.

علامه محمد تقی جعفری (ره) نیز در این باره می گوید:

در راه تکامل شخصیت انسان گرفتاری و ناملایمات بی شماری است و برای این که انسان از آزمایش بیرون آید مانند طلا و نقره صاف و خالص از امتحان برآید بایستی بسوزد و بگدازد و کف های کالبد مادی و سایر آلایش طبیعی را از خود دور سازد.