که انسان بودن و ماندن چه دشوار است !!!
کارکردهای معنوی توکل به خدا در قرآن و روایات
- عزت و محبوبیت نزد خدا
از دیدگاه قرآن كريم در سایه توكل به خدا، شخص متوكل محبوب خدا قرار میگیرد؛ پس معلوم می شود که دارنده توکل مورد محبت خدا و مشمول کفایت اوست و کسی که خدا کفایت کننده و دوستدار و نگهبانش باشد به پیروزی بزرگی دست یافته است .
اینکه خدا متوكلان را دوست دارد از آن جهت است كه آنان به خدا و اوصاف او معرفت یافته و امرشان را به او سپرده اند و در نتیجه خداوند هم آنان را به خير و صالحشانهدايت و خواسته های آنها را برآورده می کند؛ هرچند ممكن است در بعضی موردها كارها برخالف ميل و خواسته انسان انجام گيرد؛ ولی انسان متوكل میداند كه هرچه خدا برایش خواسته همان به خير و صالح اوست؛
چنان كه فیض کاشانی میگوید: »خدا متوكلان را دوست دارد، پس آنان را ياری می کند و نصرت و پيروزی را در زمینه های مختلف به آنان عطا می کند و این مرتبه شاید بالاترین مقام توکل باشد .
بر این اساس، گروهی از دانشمندان توکل را عامل صدق ایمان برشمرده اند؛ زیرا متوکل، عظمت و قدرت خداوند را ملاحظه می کند و اعتقاد دارد و بر آن است که همه به خدا محتاج و نیازمندند و از همین رو، متوکل حاجت خود را فقط از خدا می طلبد و به غیر خدا توجهی ندارد.
متوکل، محبوب خدا می شود و خدا نیز او را دوست دارد . این ادب عظیم متوکل در برابر خالق، نشان دهندۀ محبت او نسبت به پروردگار است، و به همین جهت از طرف دیگر، متوکل چون همواره خود و کارش را به خدا می سپارد و همه نیروها را یکسر از خدا می داند، به مقام »محبوب خداوند بودن« نائل می شود که در عالم هیچ چیزی شیرین تر و با ارزش تر از آن نیست و این نهایت قرب بنده به خدا است .
- آرامش و اطمینان قلبی
ايمان و توکل بر خداوند در آرامش و امنيت روحی بشر تأثیر بسزایی دارد؛ زیرا بی تردید »توکل« یعنی واگذاری همه امور به خدا که یکی از راه های کسب آرامش به شمار می رود.
متوکالن همواره از آرامش روحی برخوردارند؛ چرا که متکی به نیروی عظیم الهی هستند و خدا را تنها پشتیبان خود میدانند .
قرآن کریم در ماجرای حضرت موسی میفرماید: وقتی قوم خسته موسی، خود را با فرعونیان رو در رو دیدند که آنان را دنبال می کنند، از ترس بر خود لرزیدند و در آن هنگام گفتند: »ما در چنگال فرعونیان گرفتار شده ایم، و توان مقابله با قوم فرعون رانداریم؛ ولی حضرت موسی با آرامش و اطمینان کامل قلبی، رو به جمعیت وحشت زده بنی اسرائیل کرد و آنان را قوت قلب داده و گفت: »جای نگرانی نیست، آنان هرگز بر ما مسلط نخواهند شد ،چون خدا با ماست و به زودی هدایت میکند.
كسانی كه در زندگی احساس فقر و ناداری می کنند و يا دچار ناراحتی ها و نگرانی های ديگری شده اند، برای رفع اين مشكالت بهتر است به قدرتی كه مافوق همۀ قدرت هاست و فناناپذير می باشد، اعتماد كنند، و خود را به او بسپارند. و چون قدرتی باالتر از قدرت الهی نيست، باید بر او تكيه كنند و خود و زندگی خود را به او بسپارند؛ چرا كه خدا به خير و مصلحت بندگانش واقف است. اين حالت موجب می شود كه او در درون خود احساس آرامش كند و از این رو، قدرت او برای رفع مشكلات چند برابر می شود و به راحتی سختی ها و مشكلات را پشت سربگذارد.
بنابراین وقتی ما خدا را وکیل خود قرار دادیم، نباید ناآرامی را به وجود خود راه دهیم. بر همین اساس امام علی میفرماید: »خدا را پشتیبان خود گرفتن، کفایت کننده خوبی است برای کسی که به او تکیه کند.